بسم الله الرحمن الرحیم
سرفصل های دوره تابستانی علوم حدیث
ضرورت
دانش حدیث از قدیمی‌ترین دانش‌هایی است که در دامن تمدن اسلامی متولد شد رشد کرد و بالنده شد و ارتباط آن با دانش فقه ارتباطی عمیق و وثیق است.
امروز اگرچه علوم حدیث به‌عنوان یک رشته مستقل و گسترده مطرح است و مطالعات گوناگونی بر محور حدیث انجام می‌شود اما فقاهت به‌هیچ‌وجه بی‌نیاز از آگاهی از مطالعاتی که در زوایای گوناگون حدیث شده است نمی‌باشد.
مهم‌ترین منبع فقاهت، احادیث اهل بیت علیهم السلام است که در دوره‌های مختلفی از تاریخ تدوین شده و تبویب و تدوین حدیث از سویی و اعتبار سنجی منابع از سوی دیگر از مهم‌ترین مباحث دانش حدیث است که تأثیر مستقیم بر کیفیت اجتهاد دارد.
اهداف:
- آشنایی با تاریخ تدوین حدیث
- آشنایی با مکاتب و جریانات حدیثی شیعه
- آشنایی با کتب حدیثی اصیل شیعه
- آشنایی اجمالی و کاربردی با دانش های حدیثی
سرفصل‌ها
تاریخ تدوین حدیث 20 جلسه (یک ساعته)
- تاریخ تدوین حدیث در قرن اول
- بررسی گزارش های تاریخی و روایی در کیفیت تدوین حدیث در مدینه در زمان حضور پیامبر
(گزارش نقل روایات مکتوب نبوی توسط اصحاب)
- فرمان منع نقل حدیث توسط عمر
(منع کتابت حدیث یا منع مطلق، چرایی منع، کیفیت منع، آثار و پیامدهای منع)
1.3. بررسی استمرار منع حدیث در زمان عثمان و معاویه و نیمه دوم قرن اول(توسعه وسعت جهان اسلام، گسترش نقل شفاهی و استمرار منع کتابت، گسترش جعل و تحریف)
1.4. بررسی فرمان عمربن عبدالعزیز بر کتابت حدیث( چرایی این دستور، کیفیت اجرای دستور و موانع اجرای دستور)
1.5. جمع بندی کیفیت تدوین حدیث در قرن اول نزد عامه( عدم جریان کتابت حدیث، کثرت نقل شفاهی و نقل به معنا، عدم اسناد در طرق، کثرت جعل و تحریف و...)
1.6. بررسی کیفیت تعامل جامعه اسلامی با حدیث معصومین در قرن اول و کیفیت تدوین حدیث شیعه در قرن اول
- شروع قرن دوم و تدوین حدیث در آن
2.1. بررسی سخت گیری محدثین قرن دوم در اسناد بعد از تابعین
2.2 نضج و نمو حدیث امامیه در زمان امام باقر علیه السلام
- کیفیت مدیریت فرهنگی جامعه شیعه توسط امامین باقرین علیهما السلام
3.1. بررسی گزارش های تشویق ائمه بر علم آموزی و حدیث آموزی و کتایت حدیث و تاثیر فرهنگی آن بر جامعه شیعی
3.2 بررسی مصداقی مدیریت فرهنگی امام باقر و امام صادق علیهما السلام
امر به علم آموزی، تطبیق علم بر روایات اهل البیت، امر به کتابت احادیث، امر به تصنیف کتب و ترویج و انس با ایشان
بررسی شواهد تاریخی و گزارشات حدیثی
۱۰. کیفیت تشکیل هسته اولیه تراث فقهی و کلامی و عناصر و افراد تاثیرگذار در این هسته
۱۱.شواهد تاریخی رویه کتاب محوری و تحدیث به شیوه سماع و قرائت در قرن دوم
۱۲. نقل به معنا
شواهد له و علیه آن
۱۳. تفکیک معارف شیعه و عامی در قرن دوم شواهد له و علیه
۱۴. جغرافیای تدوین حدیث در قرون اولیه و شکل گیری مدارس حدیثی
۱۵.آسیب های جریان حدیثی شیعه در قرن دوم و راه های مبارزه ائمه و اصحاب با ایشان
الف: جریان غلو
ب: جریان زیدیه و بنی الحسن
ج: جریان های کلامی زیرگروه شیعی
۱۶.قرن سوم دوره نوادر نویسی و مجامع نویسی
۱۷. بررسی جریان حدیثی قم و کوفه در قرن دوم و سوم
۱۸. بررسی چرایی نگارش تک نگاری های فقهی و کلامی در قرون اولیه و سپس کتب اربعه
شناخت کاربردی منابع حدیثی شیعه: 20 جلسه (یک ساعت و نیم)
کتب اربعه+ وافی 10 جلسه
بحارالانوار 1 جلسه
وسائل الشیعه 6 جلسه
جامع الاحادیث3 جلسه