بسم الله الرحمن الرحیم
سرفصل های دوره جریان شناسی ایران معاصر و مسئله مدرنیته
ضرورت
متأسّفانه تاریخ معاصر کمتر مورد توجّه جامعه‌ی کتاب‌خوان ما قرار میگیرد۱۳۹۴/۰۸/۲۰
"من كلّاً به جوان‌ها و بخصوص به دانشجويان و طلّاب توصيه مىكنم كه آگاهی‌های خودشان را افزايش دهند. بسيارى از اين کج‌روی‌هایی كه شما ملاحظه مىكنيد، ناشى از كمبود آگاهى است. نسل امروز بهويژه نسل جوان ما بايد از تاريخ كشورش اطّلاع داشته باشد؛ بخصوص از زمان مشروطيت به اين طرف را بداند. شما در هر رشتهاى كه تحصيل مىكنيد، چون جزو نخبگان جامعه هستيد بعد از اين هم إن شاء اللّه جزو نخبگانِ برتر خواهيد بود بايد بدانيد كه كشور شما در چه موقعيتى قرار داشته و دارد. شما بايد بخصوص تاريخ رژيم گذشته را بدانيد "(22/ 12/ 1379) بيانات در جلسهى پرسش و پاسخ دانشجويان دانشگاه صنعتى اميركبير)
اهداف:
- آشنایی با جریانات سیاسی و فرهنگی معاصر
- آشنایی با زمینه های اجتماعی فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی
- آشنایی با جریان روحانیت اصیل و نقش آنان در مبارزه با استعمار و استبداد
- آشنایی با تحولات جریان روشنفکری معاصر
- آشنایی با منابع تاریخ معاصر و اعتبار سنجی آن
- آشنایی با تاثیرات مبانی نظری غرب در برخی از جریانات فرهنگی
- آشنایی با مسائل کلام جدید با رویکرد ریشه یابی
- آشنایی با تحولات ژئوپولتیک منطقه و جهان
- آشنایی با مکتب امام خمینی به عنوان پیشوای جریان اسلام ناب
سرفصل‌ها:
1. تاریخ ایران معاصر از صفویه تا انقلاب اسلامی
- مفهوم شناسی (جریان , جریان شناسی، تاریخ معاصر)
- تقسیم‌بندی جریان‌های فکری سیاسی ایران معاصر و مبانی فکری
- جریان مذهبی (دوره صفویه) اقدامات مهم حکومت صفوی: رسمیت تشیع و تعریف مناصب حکومتی برای علمای شیعه
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره صفویه (اعمال ولایت فقها ذیل سلطنت و اختلافات نظری علما در ورود به حکومت)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره قاجار (اعمال ولایت فقها مستقل از سلطنت با رویکرد تعاملی: حکم جهاد، تصدی امور حقوقی و قضایی, اوقاف و...)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره قاجار (اعمال ولایت فقها مستقل از سلطنت با رویکرد تقابلی: حرکت‌ها و نهضت‌های ضد استعماری و تشکیل حکومت‌های محلی تحت ولایت فقها)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره قاجار (اعمال ولایت فقها مستقل از سلطنت با رویکرد تقابلی: نهضت مشروطیت) (1)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره قاجار (اعمال ولایت فقها مستقل از سلطنت با رویکرد تقابلی: نهضت مشروطیت) (2)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره پهلوی اول (رویکرد مبارزه سیاسی و رویکرد مبارزه فرهنگی)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره پهلوی دوم (فعالیت‌های فرهنگی و مبارزات سیاسی: نهضت ملی شدن نفت، فداییان اسلام)
- روابط جریان مذهبی و حکومت در دوره پهلوی دوم (نهضت امام خمینی ره)
- تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای ولایت مطلقه فقیه
- جریان شناسی جریان مذهبی در دوران جمهوری اسلامی
- مفهوم شناسی روشنفکری و زمینه‌های شکل‌گیری جریان روشنفکری در ایران
- گفتمان غرب‌گرایی و سنت ستیزی در دوره قاجار (روشنفکری بیمار) و نقش آن در تحولات سیاسی اجتماعی
- گفتمان غرب‌گرایی و سنت ستیزی در دوره پهلوی اول و نقش آن در تحولات سیاسی اجتماعی
- گفتمان ضد استعماری در دوره پهلوی دوم (نقش روشنفکری در مقابله با استعمار و نهضت ملی شدن نفت)
- گفتمان روشنفکری دینی و التقاطی در دوره پهلوی دوم و نقش آن در تحولات سیاسی اجتماعی
- جریان روشنفکری و نهضت امام خمینی؟رح؟
- جریان روشنفکری پس از انقلاب اسلامی و نقش آن در تحولات سیاسی اجتماعی
2. تاریخ مدرنیته (8 جلسه)
1 _ ضرورت و بیان مسئله
2 _ تعریف و تحلیل مدرنیته
3 _ قرون وسطی (از قرن چهارم تا چهاردهم) معنا، تاریخ آغاز شکل‌گیری، دوره‌های قرون وسطی، جهان‌بینی قرون وسطی، عوامل خروج غرب از قرون وسطی
4 _ رنسانس: الف _ معنا و آغاز تاریخی، ب _ نهضت‌های در دوره رنسانس: نهضت هنری، نهضت دینی، نهضت معرفتی _ علمی
3. تحولات ژئوپولتیک قرن بیستم 10 جلسه
- توضیح مسائل و نقاط استراتژیک دنیا
- بیان نظریات مطرح در این حوزه
- شامل: هارتلند، ریملند، تنگه ها و کانال های مهم و اهمیت قدرت دریایی
- طرح بریتانیا و آمریکا برای تسلط بر منطقه غرب آسیا و هارتلند
- نظم سایکس_پیکویی و تدام آنها
- اهمیت تسلط بر منطقه غرب آسیا در دکترین آمریکایی
- انقلاب و طرح های مختلف برای تسلط بر ایران و براندازی(براندازی سخت، نرم، ترکیبی)
- جنگ هیبریدی (بررسی اغتشاشات سال گذشته و اقدامات مختلف دشمن)
- بیان راهبرد ایران برای منطقه
4. مسئله‌های کلام جدید: 13 جلسه
1ـ قلمروی دین 5 جلسه
- تعارض علم و دین 4 جلسه
- زبان دین 2 جلسه
- پلورالیسم دینی 2 جلسه
5. جریان شناسی روشنفکری پس از انقلاب
پیشنهاد جلسات: 8 جلسه
گونه شناسی جریانات روشنفکری
روشنفکری دینی قبل و بعد از انقلاب
6. مکتب امام خمینی(آشنایی با نظام فکری و منظومه معرفتی امام خمینی)
جلسه اول: ویژگی و مختصات نظام فکری امام خمینی
متن پیش مطالعه طلاب: ۲۰ صفحه اول کتاب ولایت فقیه امام
جلسه دوم: آشنایی با آثار و نوآوري‌های فلسفی
متن پیش مطالعه طلاب: نامه امام به گورباچف
جلسه سوم: آشنایی با آثار و نوآوري‌های عرفانی
متن پیش مطالعه طلاب: نامه عرفانی امام به حاج احمد آقا
جلسه چهارم: آشنایی با آثار و نوآوري‌های اصولی
متن پیش مطالعه طلاب: بخش‌هایی از منشور روحانیت و نامه به آيةالله قدیری پیرامون نقش زمان و مکان در اجتهاد
جلسه پنجم: آشنایی با آثار و نوآوري‌های فقهی
متن پیش مطالعه طلاب: نامه امام خمینی به آیة‌الله خامنه‌ای پیرامون ولایت فقیه
جلسه ششم: مکتب اجتماعی و سیاسی امام خمینی
متن پیش مطالعه طلاب: پیام حج امام در سال ۱۳۶۷
نشست ها و کارگاه ها
جریان شناسی روحانیت بعد از انقلاب 2 جلسه
جریان شناسی اسلام سیاسی در دنیای اسلام
جریان شناسی انجمن حجتیه
فراماسونری
جریان شناسی تاریخ نگاری معاصر