برنامه قرآن و حدیث

بسم الله الرحمن الرحیم

طرح مباحثه روزانه قرآن و حدیث

در میان طرح های مختلف جهت گسترش انس با قرآن کریم و احادیث نورانی اهل بیت علیهم السلام، طرح ذیل اجرایی تر و به تناسب افراد با سطوح مختلف انعطاف پذیر تر ارزیابی شد و به عنوان برنامه مدرسه عالی امام حسین علیه السلام خدمت طلاب و فضلای محترم تقدیم می شود.

طبیعتا کار قرآنی مدرسه در این برنامه خلاصه نمی شود و برنامه های دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که به تدریج خدمت طلاب محترم معرفی می شود.

این مباحثه از شنبه تا چهارشنبه هر روز به مدت 45 دقیقه برگزار می گردد. 25 دقیقه به قرآن و 20 دقیقه به حدیث اختصاص می یابد. اجرای فردی این برنامه مطلوب نیست و باید به صورت مباحثه ای برگزار شود. این مباحثه نیاز به مطالعه پیش یا پس از زمان بحث ندارد و تمام فعالیت در همین 45 دقیقه انجام می گیرد.

الف- قرآن:

مباحثه قرآن دارای چندین سطح است. سطح های قابل اجرا برای مقطع تحصیلی مورد نظر در مدرسه امام حسین (علیه السلام) به شرح ذیل است. طلبه گرامی با شناختی از توانایی و سلیقه خود دارد می تواند یکی از مقطع های پایین را انتخاب کند.

مقطع1:

ترجمه قرآن: هر فرد سه چهار آیه از قرآن را تلاوت می کند و با توجه به معلومات قبلی خود از ادبیات عرب سعی می کند آیه را ترجمه کند. برخی از آیات قرآن واژه های جدید دارد یا تحلیل ساختاری آن دشوار است و لذا ترجمه کامل و دقیق به دست نمی آید. در مواردی هم که ترجمه کامل صورت می گیرد، نیاز به بررسی مجدد جهت اطمینان از صحت وجود دارد. لذا پس از اینکه هر طلبه بخش مربوط به خود را ترجمه کرد، یکی از ترجمه های معتبر مانند ترجمه آیت الله مکارم  شیرازی، آقای مجتبوی، آقای فولادوند و... در مباحثه ملاحظه می شود و خطاهای احتمالی تصحیح می گردد. احتمالا در یک بازه 25 دقیقه ای یکی دو صفحه از قرآن را می توان به این سبک مطالعه کرد و به مرور زمان و با کسب مهارت بیشتر، سرعت نیز بالاتر می رود. لذا امید می رود در یک سال و نیم الی دو سال بتوان کل قرآن را به این سبک مرور کرد.

مقطع2:

تفاسیر: یکی از تفاسیر نسبتا ساده و مختصر مبنای مباحثه قرار می گیرد. هم بحثی ها هر کدام به نوبت یا به قرعه بخشی از تفسیر را در جلسه مباحثه می خوانند و توضیح می دهند. ابهامات متن هم با کمک هم بحثی ها و در صورت نیاز با مراجعه به کتب لغت و امثال آن حل می شود. برای دسترسی به این کتب می توان یکی دو کتاب مرجع را در محل مباحثه قرار داد یا از لپ تاپ استفاده کرد. کتابهای تفسیری به این ترتیب پیشنهاد می شوند: تفسیر شبر، تفسیر صافی،  تفسیر مجمع البیان (بخش المعنی). در مورد تفسیر شبر و صافی حداکثر یک جزء قرآن پیشنهاد می شود. احتمالا مطالعه یک جزء از تفسیر شبر یک ماه زمان می برد و تفسیر صافی دو ماه یا بیشتر. اما تفسیر مجمع البیان زمان بیشتری می طلبد و مباحثه یک جزء ضرورت ندارد. دو ماه مباحثه این کتاب –با قطع نظر از میزان پیشرفت در متن- مناسب است. همچنین در صورت تمایل، می توان تفسیر جوامع الجامع را قبل از تفسیر مجمع البیان به این لیست اضافه کرد.

 مقطع 3

بحث تفسیری: در هر جلسه چهار پنج آیه از قرآن مورد بحث قرار می گیرد. ابتدا افراد آیات را مطالعه می کنند، سپس دو سه دقیقه ای به همه فرصت داده می شود تا سوالات و ابهامات خود را مشخص کنند. سپس درباره این سوالات با همدیگر بحث می کنند و جهت یافتن پاسخ سوالاتشان به کتابهای تفسیری مراجعه می کنند. تفسیر های المیزان، نمونه، مجمع البیان کتب مرجع خوبی برای یافتن پاسخ سوالات هستند. همچنین تفسیر کبیر فخر رازی، البحر المحیط و التحریر و التنویر....قابل استفاده هستند. همه این تفاسیر در نرم افزار جامع تفاسیر نور موجود است. روشن است در این روش کل بخش مربوط به آیات مورد نظر از تفاسیر مذکور مطالعه نمی شود بلکه صرفا افراد به دنبال پاسخ سوالات مطرح شده می گردند. تقسیم کار در جلسه صورت می گیرد و هر فرد موظف به بررسی یک یا چند تا از تفاسیر می شود و این مراجعات در خود جلسه مباحثه صورت می گیرد. مناسب است نکات بدیع و جالبی که در این مراجعات به دست می آید در جایی یادداشت برداری شود. طبیعی است که پاسخ همه سوالات در این کتابها یافت نشود. در این صورت مناسب است اصل سوال در جایی یادداشت شود تا ان شاء الله در آینده مورد پی جویی قرار گیرد. این روش، بسیار مفید و در عین حال زمان بر است.  در صورت جدیت و نظم و مدیریت زمان امید است بتوان در هر سال دو سه جزء یا بیشتر را به این سبک مباحثه کرد.

ب- حدیث

در مباحثه حدیث متن منابع حدیثی توسط اعضای مباحثه در جلسه خوانده می شود و ترجمه ساده ای از متن صورت می گیرد. در صورتی که یکی از اعضای مباحثه نکته خاصی در رابطه با حدیث به ذهنش می رسد مطرح می کند. هدف در این مباحثه، بحث کردن در مورد محتوای حدیث نیست، بلکه فعلا و در این مرحله به دنبال آشنا شدن با محتوای روایات هستیم. قطعا ابهامات و سوالاتی پیش می آید، اما برخلاف مباحثه تفسیر، در این مرحله برنامه ویژه ای جهت یافتن پاسخ سوالات در نظر گرفته نمی شود، هرچند مناسب است این سوالات در جایی یادداشت شود. ضمنا در صورتی که افراد به صحت ترجمه خود از روایت اطمینان ندارند خوب است یکی از ترجمه های معتبر در جلسه اجمالا نگاه شود. سند روایات نیز در مباحثه خوانده شود.

ترتیب کتابهای پیشنهادی: 1- اصول الکافی از کتاب الایمان و الکفر تا انتها 2- وسائل الشیعه کتاب جهاد النفس 3- اصول الکافی از ابتدا تا کتاب الایمان و الکفر 4- نهج البلاغه

با توجه به ضیق وقت می توان از بخش دو و چهار در این برنامه عجالتا صرف نظر کرد تا حداقل کل کتاب اصول کافی در یک دوره چهار ساله مباحثه شود. در صورتی که این متن ها زودتر به پایان رسید، دو بخش دیگر اضافه شود.